Eerder bespraken wij de rechtsgeldigheid van het concurrentiebeding. Uit de praktijk blijkt dat het concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd voor de nodige problemen kan zorgen. Reden om daar in dit blog aandacht aan te besteden.
Mag een concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd worden opgenomen?
Tot 1 januari 2015 golden geen aanvullende vereisten om een concurrentiebeding op te nemen in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Echter, sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid (Wwz) is het uitgangspunt dat een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet geldig is. Een uitzondering op de hoofdregel is enkel mogelijk indien de werkgever aantoont dat het concurrentiebeding noodzakelijk is vanwege ‘zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen’. Hiermee heeft de wetgever willen voorkomen dat de werknemer met een dubbel nadeel wordt geconfronteerd: (i) de arbeidsovereenkomst is in duur beperkt, en (ii) de werknemer wordt beperkt in zijn zoektocht naar nieuw werk na het eindigen van de arbeidsovereenkomst. Vanuit dat licht bezien wordt sinds 1 januari 2015 zéér kritisch gekeken naar het gebruik van concurrentiebedingen in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd.
Het toetsingskader
Het concurrentiebeding moet aan een aantal formele vereisten voldoen. (i) Het beding moet schriftelijk zijn overeengekomen en (ii) de werknemer moet meerderjarig zijn op het moment van ondertekening. Zoals eerder genoemd geldt voor het concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (iii) de aanvullende eis van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Meer specifiek moet uit de schriftelijke motivering van het beding blijken welke zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen het noodzakelijk maken dat een uitzondering op de hoofdregel wordt gemaakt.
Wanneer is het concurrentiebeding vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen noodzakelijk?
De schriftelijke motivering moet gelijktijdig met het aangaan van het beding worden opgenomen. De motivering mag niet achteraf worden gegeven. Als de schriftelijke motivering bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst ontbreekt, leidt dit tot nietigheid van het beding. Het concurrentiebeding heeft dan in juridische zin nooit bestaan.
Uit de wet blijkt niet wat onder zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moet worden verstaan. Er dient per geval een specifieke afweging en motivering te worden gemaakt door de werkgever. Om die reden kan niet in algemene zin gezegd worden wanneer sprake is van dergelijke zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Wel is in de parlementaire geschiedenis benoemd dat een dergelijke motivering aan de orde kan zijn wanneer de werknemer hele specifieke kennis of bedrijfsinformatie op zal doen, waarbij de werkgever onevenredig wordt benadeeld als de werknemer overstapt naar een concurrent.
Ontbreekt de schriftelijke motivering, dan is het beding nietig. Als de werknemer twijfelt of de schriftelijke motivering voldoet, kan hij om vernietiging van het concurrentiebeding vragen. Uit de rechtspraak blijkt dat het echt om een uitzondering gaat: veelal worden concurrentiebedingen uit de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd vernietigd. Dit is ook in lijn met de gedachte van de wetgever.
Meer weten?
Neem dan contact op met Joep Savelsbergh voor advies.